Bizə yazın
Bakı
+12 °C
USD 1.7 RUR 0.0276 EUR 2.0771 AU 2256 BRENT 53.76
  • ANA SƏHİFƏ
  • HAQQIMIZDA
  • ƏLAQƏ
  • GÜNDƏM
  • YAZARLAR
  • SİYASƏT
  • İQTİSADİYYAT
  • CƏMİYYƏT
  • MÜSAHİBƏ
  • KRİMİNAL
  • MƏDƏNİYYƏT
  • DÜNYA
  • SƏRBƏST
  • İDMAN
  • KİVDF

Əsas xəbərlər

Paşinyan, “cum”, “cum”!
“Erməni baharı” “məxməri inqilab”dan gerçək inqilaba doğru...
 
İlham Əliyevin Türkiyəyə rəsmi səfəri başa çatdı
Azərbaycan-Türkiyə sənədləri imzalanıb
İlham Əliyev Anıtqəbiri ziyarət edib
Prezident Ankarada
Heydər Əliyevin abidəsini ziyarət etdi
Erməni xaosu və maskaradı...

Digər xəbərlər

XİN-in bi­rin­ci rüb­də­ki fəa­liy­yə­ti
ge­niş olub 
Ver­gi­lər Na­zir­li­yi-Aİ əmək­daş­lı­ğı ge­niş­lə­nir
Par­la­ment­lər ara­sın­da əmək­daş­lıq
Azər­bay­ca­nın seç­ki təc­rü­bə­si
baş­qa öl­kə­lə­rə nü­mu­nə­dir
Qlo­bal in­ki­şaf mər­hə­lə­sin­də
ba­zar iq­ti­sa­di mü­na­si­bət­lə­ri
YU­NES­KO və Azər­bay­can
güc­lü əmək­daş­lıq im­kan­la­rı ya­ra­dıb
Beynəlxalq təşkilatların Azərbaycandakı seçkilərə marağı
120 öl­kə­nin na­zir­lə­ri Ba­kı­da top­laş­dı
Qo­şul­ma­ma Hə­rə­ka­tı­nın Ba­kı kon­fran­sı
sülh və təh­lü­kə­siz­li­yin təş­vi­qi üçün top­laş­ma ye­ri ola­caq
Azər­bay­can-Tür­ki­yə əla­qə­lə­ri
Mil­li in­ki­şaf stra­te­gi­ya­sı
Azər­bay­can Av­ro­pa İt­ti­fa­qı ilə əla­qə­lə­ri­ni də­rin­ləş­di­rir
İran-Azər­bay­can əla­qə­lə­ri
ən yük­sək zir­və­də­dir
Azər­bay­ca­nın tə­rəf­dar çıx­dı­ğı bey­nəl­xalq mü­qa­vi­lə­lər
Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə əməkdaşlığı
Re­gi­on öl­kə­lər­lə hər­bi əmək­daş­lı­ğın in­ki­şa­fı
GU­AM döv­lət­lə­ri­nin ox­şar prob­lem­lə­ri
Qlo­bal Ba­kı Fo­ru­mu
dün­ya­da ən mü­hüm mü­za­ki­rə mey­dan­ça­sı­na çev­ri­lib
Azər­bay­ca­nın QDİ­ƏT-də fəa­liy­yə­ti
Beynəlxalq inteqrasiya
və onun dünya siyasətinə təsiri
İpək Yo­lu bo­yun­ca əmək­daş­lıq
Azər­bay­ca­nın miq­rant in­teq­ra­si­ya mo­de­li
Gür­cüs­tan: Av­ro­pa­ya açı­lan qa­pı
Azər­bay­can-Tür­ki­yə-İran əla­qə­lə­ri
XİN baş­çı­la­rı­nın üç­tə­rəf­li gö­rüş­lə­ri əhə­miy­yət kəsb edir
Azərbaycanda seçkilər
və beynəlxaq müşahidəçilik
Re­gi­on öl­kə­lər­lə mü­na­si­bət­lə­rin ba­lans­laş­dı­rıl­ma­sı
Xə­zər­ya­nı döv­lət­lə­rin əmək­daş­lı­ğı yax­şı­la­şır
Azər­bay­can-USA­İD əmək­daş­lı­ğı uzun­müd­dət­li­dir
Dün­ya­nın de­mok­ra­tik­ləş­mə­si ten­den­si­ya­sı
və mil­li döv­lət­lər
Mü­səl­man döv­lət­lə­ri ilə əmək­daş­lıq
Dün­ya bir­li­yi­nə in­teq­ra­si­ya­da tu­rizm po­ten­sia­lı­nın ro­lu
Bey­nəl­xalq əmək­daş­lıq nə­ti­cə ve­rir
Av­ro­pa Par­la­men­ti ilk də­fə Xo­ca­lı soy­qı­rı­mı ilə bağ­lı bə­ya­nat yay­dı
Azər­bay­ca­nın bey­nəl­xalq yar­dım əmək­daş­lı­ğı
Xo­ca­lı soy­qı­rı­mı­nın bey­nəl­xalq aləm­də ta­nı­dıl­ma­sı
Dün­ya öl­kə­lə­ri­nə in­teq­ra­si­ya­nın Azər­bay­can mo­de­li
NA­TO ilə hər­tə­rəf­li əmək­daş­lıq var
Azər­bay­ca­nın xa­ri­ci si­ya­sə­ti
öl­kə­mi­zin bey­nəl­xalq aləm­də­ki ye­ri­ni möh­kəm­lən­di­rir
Da­vam­lı in­ki­şa­fın tə­mi­nin­də in­teq­ra­si­ya əsas prin­sip ki­mi
Türk­dil­li öl­kə­lə­rin əmək­daş­lı­ğı
Azər­bay­can-Av­ro­pa Şu­ra­sı əmək­daş­lı­ğı
da­ha da ge­niş­lə­nir
MDB öl­kə­lə­ri ilə əmək­daş­lı­ğın sə­viy­yə­si
Azər­bay­ca­nın xa­ri­ci iq­ti­sa­di fəa­liy­yə­ti
Re­gi­on öl­kə­lər­lə əmək­daş­lıq 
Azər­bay­can-Ru­si­ya əla­qə­lə­ri güc­lə­nir
BÜTÜN XƏBƏRLƏR
KİVDF2018-04-13 08:31

Qlo­bal in­ki­şaf mər­hə­lə­sin­də
ba­zar iq­ti­sa­di mü­na­si­bət­lə­ri

 
31

İn­ki­şaf et­miş öl­kə­lə­rin ək­sə­riy­yə­tin­də ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın bir ne­çə mo­de­li for­ma­la­şıb: azad, so­si­al yö­nüm­lü, döv­lət tə­rə­fin­dən ida­rə olu­nan ba­zar.
Ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın bu mo­del­lə­ri ümu­mi və bir sı­ra spe­si­fik xü­su­siy­yət­lə­rə də ma­lik­dir. Be­lə ki, ümu­mi əla­mət­lə­rə aid­dir: Müx­tə­lif mül­kiy­yət növ­lə­ri­nin möv­cud­lu­ğu - xü­su­si, ic­ti­mai, döv­lət; rə­qa­bət və döv­lət tə­rə­fin­dən dəs­tək; Spe­si­fik xü­su­siy­yət­lər öl­kə­nin ta­ri­xi, mə­də­ni, di­ni, si­ya­si xa­rak­te­ri ilə əla­qə­dar­dır. Döv­lət iq­ti­sa­diy­yat, ma­liy­yə ba­za­rı­nın təş­ki­li və so­si­al prob­lem­lə­rin həl­lin­də müx­tə­lif rol oy­na­yır.

Eks­pert­lər bil­di­rir­lər ki, ABŞ-da cə­miy­yə­tin iq­ti­sa­di hə­ya­tın­da döv­lət məh­dud rol oy­na­yır. Əl­bət­tə ki, bu, mə­də­niy­yə­tin müx­tə­lif­li­yi, ey­ni za­man­da məs­kun­laş­mış xalq­la­rın di­ni və di­gər ənə­nə­lə­ri ilə şərt­lə­nir. Ilk av­ro­pa­lı mü­ha­cir­lər qa­nun və di­ni tə­qib­lər­dən qa­çan, elə­cə də özü­nü şəx­siy­yət ki­mi təs­diq et­mək is­tə­yən in­san­lar idi­lər. Məhz bu­nun əsa­sın­da da ABŞ-da ba­zar prin­sip­lə­ri for­ma­laş­dı.

O da qeyd olu­nur ki, Qər­bi Av­ro­pa öl­kə­lə­ri­nin ək­sə­riy­yə­tin­də ba­za­rın ya­ran­ma­sı feo­dal sis­tem şərt­lə­ri da­xi­lin­də baş ve­rir­di, elə mo­nar­xizm prin­sip­lə­ri əsa­sın­da for­ma­laş­mış qa­nun­lar cə­miy­yə­tin iq­ti­sa­di və so­si­al hə­ya­tın­da döv­lə­tin ro­lu­nu mü­əy­yən et­di (ban­ker.az).
Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı Pre­zi­den­ti Ad­mi­nist­ra­si­ya­sı­nın rəh­bə­ri Ra­miz Meh­di­ye­vin ön sö­zü və ide­ya mü­əl­lif­li­yi ilə işıq üzü gör­müş "İn­ki­şa­fın Azər­bay­can mo­de­li" ki­ta­bı öl­kə­mi­zin mil­li in­ki­şaf mo­de­li­nin konk­ret el­mi pos­tu­lat­lar üzə­rin­də əsas­lan­dı­rıl­ma­sı, onun nə­zə­ri-me­to­do­lo­ji əsas­la­rı­nın iş­lə­nib ha­zır­lan­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də ilk uğur­lu ad­dım­lar­dan bi­ri­dir.

İq­ti­sad elm­lə­ri dok­to­ru Ra­sim Nə­bi­yev qeyd edir ki, "İn­ki­şa­fın Azər­bay­can mo­de­li" əsə­rin­də aka­de­mik Ra­miz Meh­di­yev haq­lı ola­raq el­mi təd­qi­qat­la­rın az­lı­ğı­nı cid­di prob­lem ki­mi qar­şı­ya qo­yur: "Söh­bət, əs­lin­də, in­zi­ba­ti-amir­lik sis­te­min­dən ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­na ke­çid döv­rün­də komp­leks təş­ki­la­ti-hü­qu­qi təd­bir­lər sis­te­mi­nin nə­zə­ri əsas­da təd­qiq edil­mə­si və va­hid in­ki­şaf stra­te­gi­ya­sı ki­mi ümu­mi­ləş­di­ril­mə­si zə­ru­rə­tin­dən ge­dir. Əsər­də vur­ğu­lan­dı­ğı ki­mi, "Ke­çid döv­rü ki­mi xa­rak­te­ri­zə edi­lən ta­ri­xi mər­hə­lə­də ke­çi­lən mü­rək­kəb, çə­tin və şə­rəf­li yo­la el­mi-pe­da­qo­ji və fəl­sə­fi ra­kurs­dan nə­zər sal­maq, res­pub­li­ka­nın mil­li in­ki­şaf mo­de­li­nin xü­su­siy­yət­lə­ri­ni cə­miy­yə­tə açıq­la­maq pro­se­sin­də bu gün tək­cə iq­ti­sad­çı və fi­lo­sof­lar, ümu­mi­lik­də, elm xa­dim­lə­ri və si­ya­sət­şü­nas­lar de­yil, ic­ti­mai rə­yə əsas­lı tə­sir im­kan­la­rı olan küt­lə­vi in­for­ma­si­ya va­si­tə­lə­ri də ya­xın­dan iş­ti­rak et­mə­li­dir­lər. Bu, həm də ən ye­ni Azər­bay­can ta­ri­xi­nin ol­du­ğu ki­mi qə­lə­mə alın­ma­sı, ha­zır­kı in­ki­şa­fı tə­min edən is­la­hat­lar pro­se­si­nin ma­hiy­yə­ti­nin açıq­lan­ma­sı ba­xı­mın­dan zə­ru­ri­dir". İn­zi­ba­ti-amir­lik sis­te­min­dən ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­na ke­çid döv­rü iq­ti­sa­di pro­ses­lər­də qey­ri-mü­əy­yən­li­yin kəs­kin şə­kil­də ge­niş­lən­mə­si və ümu­miy­yət­lə, sis­tem­siz­lik böh­ra­nı­nın bü­tün mə­ziy­yət­lə­ri, xü­su­siy­yət­lə­ri ilə bir­lik­də tə­za­hü­rü­nü özün­də eh­ti­va edir".

R.Nə­bi­yev onu da qeyd edir ki, iq­ti­sa­diy­ya­tın sa­hə və sfe­ra­la­rı ara­sın­da in­teq­ra­tiv və funk­sio­nal bağ­lı­lı­ğın qı­rıl­ma­sı ilə mü­şa­yi­ət olu­nan ke­çid döv­rü iq­ti­sa­di in­ki­şaf mo­de­li­nə də­yi­şən iq­ti­sa­di mü­na­si­bət­lər sis­te­mi­nin tə­ləb­lə­ri priz­ma­sın­dan bax­ma­ğı tə­ləb edir: "İn­zi­ba­ti-amir­lik sis­te­mi ilə ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın ma­hiy­yət uy­ğun­suz­lu­ğu ye­ni bir iq­ti­sa­di in­ki­şaf mo­de­li­nin ya­ra­dıl­ma­sı prob­le­mi­nə ya­naş­ma­da va­ris­li­yin tam həcm­də tət­bi­qi­ni qey­ri-müm­kün edir. Ey­ni za­man­da ba­zar iq­ti­sa­diy­yat­lı öl­kə­lə­rin bu sa­hə­də əl­də et­dik­lə­ri təc­rü­bə­dən Azər­bay­ca­nın ke­çid iq­ti­sa­diy­ya­tı şə­rai­tin­də, sö­zün müs­tə­qim mə­na­sın­da, ya­rar­lan­maq müm­kün de­yil­dir. Be­lə­lik­lə, ta­ri­xi tə­ka­mül pro­se­sin­də ana­lo­qu ol­ma­yan bir mər­hə­lə­də - in­zi­ba­ti-amir­lik sis­te­min­dən ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­na ke­çid döv­rün­də iq­ti­sa­di in­ki­şaf mo­de­li prob­le­mi möv­cüd si­tua­si­ya­ya uy­ğun şə­kil­də qo­yul­ma­lı­dır. Ke­çid iq­ti­sa­diy­ya­tı ma­hiy­yət eti­ba­rı ilə köh­nə sis­tem­dən ye­ni sis­te­mə ke­çid döv­rü­nün sis­tem­li­lik ba­xı­mın­dan qey­ri-mü­əy­yən­li­yi de­mək­dir. Ke­çid iq­ti­sa­diy­ya­tı hər iki sis­te­min ele­ment­lə­rin­dən is­ti­fa­də et­mək­lə ye­ni sis­te­min təd­ri­ci tə­ka­mü­lü­nə, for­ma­laş­ma­sı­na, qu­rul­ma­sı­na yö­nəl­dil­miş­dir. Yə­ni nə qə­dər ki, söh­bət ke­çid iq­ti­sa­diy­ya­tın­dan ge­dir, bir o qə­dər mil­li iq­ti­sa­di sis­tem for­ma­laş­ma mər­hə­lə­sin­də ola­caq­dır. İq­ti­sa­diy­ya­tın sa­hə və sfe­ra­la­rı ara­sın­da üfü­qi əla­qə­lər komp­lek­si­nin in­ti­şa­rı yal­nız ba­zar mü­na­si­bət­lə­ri­nin möv­cud­lu­ğu ha­lın­da baş tu­ta bi­lər. Re­al ba­zar­sız bü­töv­lük­də iq­ti­sa­di mü­na­si­bət­lə­rin əsa­sı­nı təş­kil edən üfü­qi əla­qə­lər sis­te­mi­nin for­ma­laş­ma­sı qey­ri-müm­kün­dür. Müs­tə­qil­li­yi­ni bər­pa et­dik­dən son­ra özü­nün si­ya­si və iq­ti­sa­di qu­ru­lu­şu­nu də­yi­şən, ic­ti­mai hə­ya­tın bü­tün sa­hə­lə­rin­də is­la­hat­lar apa­ran Azər­bay­can bü­tün bu bö­yük və əsas­lı də­yi­şik­lik­lə­ri mü­ha­ri­bə şə­rai­tin­də apar­dı­ğın­dan öl­kə­miz ana­lo­qu ol­ma­yan bir döv­rə qə­dəm qoy­du" (anl.az).

Eks­pert­lər qeyd edir­lər ki, uğur­la­rı qlo­bal miq­yas­da qə­bul edil­mə­yən öl­kə bey­nəl­xalq aləm­də nü­fuz sa­hi­bi­nə çev­ri­lə bil­məz, yük­sək imi­cə ma­lik ol­maz. Çox uza­ğa get­mə­dən elə post­so­vet mə­ka­nın­dan bu ba­rə­də ki­fa­yət qə­dər fakt gös­tər­mək olar. Bu mə­na­da ar­tıq kos­mos döv­lə­ti­nə çev­ri­lən, bir müd­dət əv­vəl BMT Təh­lü­kə­siz­lik Şu­ra­sı­na se­çil­mək­lə iki il dün­ya­nın ən ali təş­ki­la­tın­da uğur­lu fəa­liy­yət gös­tə­rən, yer­ləş­di­yi böl­gə­nin im­kan­la­rın­dan, ma­lik ol­du­ğu kar­bo­hid­ro­gen re­surs­lar­dan sə­mə­rə­li is­ti­fa­də et­mək­lə uğur­la­rı­nı il­dən-ilə sü­rət­lə ar­tı­ran Azər­bay­can hə­qi­qə­tən, in­ki­şaf fe­no­me­ni­nə çev­ri­lib. Odur ki, Azər­bay­ca­nın ida­rə­çi­lik və in­ki­şaf mo­de­li bir çox öl­kə­lər üçün prak­tik nü­mu­nə­dir. Bun­dan baş­qa 

Azər­bay­can dün­ya­da həm də ener­ji da­şı­yı­cı­la­rı­nın eti­bar­lı ix­ra­cat­çı­sı və re­gio­nun ən mü­hüm lo­gis­tik-tran­zit mər­kə­zi ki­mi ta­nı­nır. Kar­bo­hid­ro­gen eh­ti­yat­la­rı­nın ha­si­la­tı və Av­ro­pa ba­zar­la­rı­na çat­dı­rıl­ma­sı məq­sə­di ilə re­al­laş­dı­rıl­mış iri la­yi­hə­lər Av­ro­pa­nın neft və qaz­la tə­mi­na­tın­da Azər­bay­ca­nın önəm­li yer tut­ma­sı­na şə­ra­it ya­ra­dıb. 

Azər­bay­ca­nın bu gün dün­ya miq­ya­sın­da sa­bit­lik, in­ki­şaf, tə­rəq­qi ba­xı­mın­dan se­çi­lən öl­kə­lər­dən ol­du­ğu­nu söy­lə­yən Pre­zi­dent İl­ham Əli­yev bil­di­rib ki, dü­şü­nül­müş si­ya­sət, xalq­la iq­ti­dar ara­sın­da­kı bir­lik və xal­qa xas olan və­tən­pər­vər­lik amil­lə­ri bu uğur­la­rın əsa­sı­nı təş­kil edir: "...İq­ti­sa­di si­ya­sə­ti­miz Azər­bay­can xal­qı­nın ma­raq­la­rı­na tam ca­vab ve­rir, öl­kə­miz güc­lə­nir. Onu da qeyd et­mə­li­yəm ki, bu il nef­tin qiy­mə­ti­nin aşa­ğı düş­mə­si­nə bax­ma­ya­raq, biz val­yu­ta eh­ti­yat­la­rı­mı­zı ar­tı­ra bil­mi­şik. Bu, onu de­yir ki, biz hət­ta çə­tin il­lər­də də düz­gün si­ya­sət apa­ra­raq nə­in­ki eh­ti­yat­la­rı­mı­zı xərc­lə­mə­mi­şik, ək­si­nə, biz əla­və pul qa­zan­mı­şıq. Bu pul öl­kə­mi­zin, xal­qı­mı­zın ma­raq­la­rı­na xid­mət gös­tə­rir. Bu pul­la biz mək­təb­lər, xəs­tə­xa­na­lar ti­ki­rik, yol­lar, su xət­lə­ri çə­ki­rik, öl­kə­mi­zin mü­da­fiə qüd­rə­ti­ni güc­lən­di­ri­rik" (azer­bai­jan-news.az).

İq­ti­sa­diy­yat na­zi­ri Şa­hin Mus­ta­fa­yev qeyd edib ki, ye­ni in­ki­şaf mər­hə­lə­si­nin məq­sə­di ilk növ­bə­də xa­ri­ci və da­xi­li so­si­al-iq­ti­sa­di ça­ğı­rış­la­rı qar­şı­la­ya bi­lə­cək rə­qa­bət­qa­bi­liy­yət­li, ix­rac­yö­nüm­lü, çox­şa­xə­li, sə­mə­rə­li, in­no­va­si­ya yö­nüm­lü iq­ti­sa­diy­ya­tın for­ma­laş­dı­rıl­ma­sı­dır: "Bu isə, Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Pre­zi­den­ti İl­ham Əli­ye­vin mü­əy­yən et­di­yi ki­mi, iq­ti­sa­diy­ya­tın mo­dern­ləş­di­ril­mə­si si­ya­sə­ti va­si­tə­si­lə müm­kün­dür. Mo­dern­ləş­mə si­ya­sə­ti­nin sə­ciy­yə­vi xü­su­siy­yə­ti­ni öl­kə­nin uzun­müd­dət­li da­ya­nıq­lı iq­ti­sa­di in­ki­şa­fı­nın tə­min edil­mə­si, bi­lik iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın for­ma­laş­dı­rıl­ma­sı, elm­tu­tum­lu tex­no­lo­gi­ya­la­rın tət­bi­qi­nin sü­rət­lən­di­ril­mə­si, in­no­va­si­ya fə­al­lı­ğı­nın yük­səl­dil­mə­si yo­lu ilə rə­qa­bət­qa­bi­liy­yət­li məh­sul­la­rın is­teh­sa­lı­nın sti­mul­laş­dı­rıl­ma­sı təş­kil edir".

Ye­ri gəl­miş­kən, öl­kə baş­çı­sı bu fi­kir­lə­ri mo­dern­ləş­mə­nin ma­hiy­yə­ti­ni da­ha ay­dın əks et­di­rir: "Öl­kə­mi­zin qar­şı­sın­da du­ran baş­lı­ca və­zi­fə iq­ti­sa­diy­ya­tın bun­dan son­ra da sü­rət­lə in­ki­şaf et­di­ril­mə­si, si­ya­si is­la­hat­la­rın ke­çi­ril­mə­si, öl­kə­nin mo­dern­ləş­di­ril­mə­si­dir. Son il­lər­də bu is­ti­qa­mət­də çox iş gö­rül­müş­dür... Biz öl­kə­miz­də ge­niş mo­dern­ləş­dir­mə si­ya­sə­ti apa­rı­rıq. Bu si­ya­sət bi­zə im­kan ve­rə­cək ki, ener­ji re­surs­la­rın­dan da­ha da az ası­lı olaq. Bi­zim əsas məq­sə­di­miz güc­lü, da­ya­nıq­lı, uzun­müd­dət­li iq­ti­sa­di in­ki­şa­fı tə­min et­mək, in­san­la­rın ri­fah ha­lı­nı yax­şı­laş­dır­maq, Azər­bay­can­da so­si­al mə­sə­lə­lə­rin həl­li üçün bü­tün la­zı­mi təd­bir­lə­ri gör­mək­dir".

Ş.Mus­ta­fa­yev onu da qeyd edir ki, mo­dern­ləş­mə xət­ti­nin il­kin zə­mi­ni məhz ulu ön­dər Hey­dər Əli­ye­vin məq­səd­yön­lü mil­li in­ki­şaf stra­te­gi­ya­sı ilə mü­əy­yən­lə­şib: "Unut­ma­yaq ki, bir ic­ti­mai-iq­ti­sa­di for­ma­si­ya­dan di­gə­ri­nə ke­çid cə­miy­yət­lə­ri üçün sə­ciy­yə­vi olan bir sı­ra çə­tin ma­neə­lə­ri uğur­la ad­la­mış Azər­bay­can­da cə­miy­yə­tin is­tər iq­ti­sa­di, is­tər­sə də si­ya­si-hü­qu­qi li­be­ral­laş­dı­rıl­ma­sı­na yö­nəl­miş çox­şa­xə­li is­la­hat­lar müa­sir mər­hə­lə­də döv­lət­çi­lik ma­raq­la­rı ilə qə­tiy­yən zid­diy­yə­tə gir­mir. Ümum­mil­li li­der Hey­dər Əli­yev 1993-cü il­də xal­qın tə­kid­li tə­lə­bi ilə ha­ki­miy­yə­tə qa­yıt­dıq­dan son­ra Azər­bay­ca­nın prio­ri­tet in­ki­şaf yo­lu­na çev­ril­miş mil­li iq­ti­sa­di mo­de­li özü­nə­məx­sus uzaq­gö­rən­lik­lə əsas­lan­dır­mış, ey­ni za­man­da bu spe­si­fik mo­de­lin yal­nız de­mok­ra­tik tə­rəq­qi­yə əsas­la­nan möh­kəm ic­ti­mai-si­ya­si sa­bit­lik şə­rai­tin­də da­vam­lı nə­ti­cə­lər ve­rə bi­lə­cə­yi­ni vur­ğu­la­mış­dır. Bö­yük stra­teq mər­kə­zi plan­laş­dır­ma və böl­gü prin­sip­lə­ri­nin ha­kim ol­du­ğu ic­ti­mai-iq­ti­sa­di for­ma­si­ya­dan azad ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­na op­ti­mal ke­çid mo­de­li­ni müd­rik­lik­lə irə­li sür­müş və onun mər­hə­lə­lər­lə hə­ya­ta ke­çi­ril­mə­si­nə ça­lış­mış­dır. Azər­bay­can­da da de­mok­ra­tik hə­yat tər­zi­nin dik­tə et­di­yi ger­çək­lik ki­mi ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın fun­da­men­tal prin­sip­lə­ri - xü­su­si mül­kiy­yət­çi­lik, azad sa­hib­kar­lıq fəa­liy­yə­ti, özəl­ləş­dir­mə, qey­ri-neft sek­to­ru­nun, sə­na­ye­nin in­ki­şa­fı, so­si­al inf­rast­ruk­tu­run ye­ni­ləş­di­ril­mə­si əsas məq­səd elan olun­muş­dur. Mü­vəf­fə­qiy­yət­lə hə­ya­ta ke­çi­ri­lən bu stra­te­gi­ya sa­yə­sin­də öl­kə iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın struk­tu­ru mül­kiy­yət və təş­ki­la­ti-hü­qu­qi ba­xım­dan kök­lü su­rət­də də­yiş­di­ril­miş, bir sı­ra mər­kə­zi və döv­lət ida­rə­et­mə or­qan­la­rı ləğv edil­miş, di­gər­lə­ri­nin tən­zim­lə­mə funk­si­ya­la­rı sax­la­nıl­maq­la tə­sər­rü­fat funk­si­ya­la­rı da­yan­dı­rıl­mış­dır".

Qeyd edək ki, ulu ön­dər Hey­dər Əli­ye­vin rəh­bər­li­yi al­tın­da iq­ti­sa­di sa­hə­də hə­ya­ta ke­çi­ri­lən is­la­hat­la­rın baş­lı­ca qa­yə­si­ni həm də döv­lət­siz­ləş­dir­mə pro­se­si­nin sü­rət­lən­di­ril­mə­si - iq­ti­sa­di cə­hət­dən güc­lü və müs­tə­qil mil­li şir­kət­lə­rin ya­ra­dıl­ma­sı, in­san­la­rın biz­nes tə­şəb­büs­kar­lı­ğı­nın, özü­nüi­fa­də və özü­nü­təs­diq im­kan­la­rı­nın art­ma­sı, de­mok­ra­tik də­yər­lə­rin ic­ti­mai şü­ur­da möh­kəm­lən­mə­si ki­mi mü­hüm prin­sip­lər təş­kil et­miş­dir. Ümum­mil­li li­der də­fə­lər­lə bil­dir­miş­di ki, Azər­bay­can kö­nül­lü ola­raq qo­şul­du­ğu de­mok­ra­ti­ya yo­lu­nun iq­ti­sa­di ba­zi­sə əsas­la­nan tə­ka­mül mo­de­li­ni özü­nün al­ter­na­tiv­siz in­ki­şaf yo­lu he­sab edir.

Ş.Mus­ta­fa­yev onu da bil­di­rir ki, ötən əs­rin 90-cı il­lə­ri­nin or­ta­la­rın­dan eti­ba­rən res­pub­li­ka­mız­da hü­qu­qi-si­ya­si və iq­ti­sa­di is­la­hat­la­rın pa­ra­lel­li­yi prin­si­pi­nin göz­lə­nil­mə­si, Azər­bay­ca­nın in­ki­şaf tem­pi­nə ca­vab ve­rən li­be­ral­laş­dır­ma si­ya­sə­ti­nin apa­rıl­ma­sı Hey­dər Əli­ye­vin mü­əy­yən­ləş­dir­di­yi mil­li in­ki­şaf stra­te­gi­ya­sı­nın - son məq­sə­di mo­dern­ləş­mə olan xət­tin ana qa­yə­si­ni təş­kil edir. Ye­ni mi­nil­li­yin baş­lan­ğı­cın­da for­ma­la­şan mü­rək­kəb və zid­diy­yət­li dün­ya ni­za­mı bö­yük si­ya­sət us­ta­dı­nın mə­ha­rət­lə əsas­lan­dır­dı­ğı bu stra­te­gi­ya­nın al­ter­na­tiv­siz­li­yi­ni bir da­ha sü­bu­ta ye­ti­rir. Bə­şə­riy­yə­tin mi­nil­lik­lər bo­yu can at­dı­ğı de­mok­ra­tik me­yar­la­rın cə­miy­yət­də yal­nız el­mi əsas­lar­la hə­ya­ta ke­çi­ri­lən sə­mə­rə­li iq­ti­sa­di is­la­hat­lar və tə­ka­mül nə­ti­cə­sin­də özü­nə möh­kəm da­yaq­lar ta­pa bil­mə­si fik­ri qlo­bal­la­şan dün­ya­nın ger­çək­lik­lə­ri fo­nun­da tam təs­diq­lə­nir".

Rə­şid RƏ­ŞAD
Az
ərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə Dəstək Fondunun maliyyə dəstəyi ilə çap olunur
 
Xa­ric­də ya­şa­yan azər­bay­can­lı­la­rın təş­ki­lat­lan­ma­sı
Azər­bay­can-Dün­ya Ban­kı əla­qə­lə­ri
Azər­bay­can
bey­nəl­xalq dia­loq plat­for­ma­sı ki­mi qə­bul olu­nur
Azər­bay­ca­nın dün­ya si­ya­sə­tin­də­ki ye­ri və ro­lu

Təsisçi: Müşfiq SƏFİYEV

Baş redaktor: Qəzənfər BAYRAMOV

İnternet redaktor: Qalib İBRAHİMOĞLU

Ünvan: Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi-20b mənzil 43.

Telefonlarımız: (+99412) 498-08-63

 (+99412) 498-08-63

Faks: (+99412) 493-56-23

Materiallardan istifadə zamanı, www.ekspress.az saytına istinad zəruridir.

Sosial şəbəkələrdə:

Bizə yazın
Redaksiya reklam elanlarında qeyd olunan informasiyanın düzgünlüyünə cavabdeh deyil və məsuliyyət daşımır. Redaksiya bu mövzuda əlavə məlumat kataloqu ilə təmin etmir.
Ekspress qəzeti 2018